گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی

مرحوم علّامه حاج سیّد محمد حسین حسینی طهرانی رحمة اللـه علیه در کتاب شریف امام شناسی در باب زیارت سیدالشهدا علیه السلام روایتی را آوردند که تقدیم میگردد.

همانطور که خورشید را طلوع و غروبی است و هر دو از آیات الهی اند، پایان عمر  بزرگان هم جلوه ای دیگر از جلوات پروردگار و غروبی است که طلوع دیگری را نوید می دهد، به مناسبت نهم ماه صفر سالروز ارتحال حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه نگاهی بر ساعات پایانی عمر با عظمت آن آیت الهی می اندازیم.

تمثال ملکوتی علامه طهرانی رحمة الله علیه در کمال مهربانی و اُنس با کودکان

سلام علیکم؛ سوالی که حقیر از برادر ارجمند جناب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی دارم این است که با توجه به شاگردی کردن ایشان نزد حضرت سیدالطائفتین علامه طهرانی (قدس سره) و طبعا شناختی که از آن بزرگوار و نیز آیت الحق حاج سید هاشم حداد (رحمت الله علیه) دارند، نظرشان به طور صریح راجع به ... از شاگردان مرحوم حداد چیست؟... پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

ممکن است در انظار عمومی این سوال مطرح شود که با توجه به اینکه اولیاء و عرفای بالله از هر گونه لقب و شهرت و عنوانی اجتناب می کردند پس چگونه است که مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه حتی در زمان حیات راضی شدند تا تمام مولفات و کتاب های ایشان به عنوان علامه آیة الله نوشته شود؟ روزى مرحوم علّامه طهرانى رحمة الله علیه در اینباره فرموده بودند:

نهم صفر الخیر سالروز ارتحال عارف کامل حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه الشریف است، به این بهانه جا دارد جان هایمان را نورانی نماییم به یاد و نامش که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: هنگام یاد صالحان رحمت الهی نازل می شود؛ حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی شخصیت استادشان علامه طهرانی را اینبار از نگاه اندیشمندان و صاحب نظران بررسی کردند

نهم ماه صفر سالروز شهادت یار و صحابی خاص، رسول خدا و امیر مومنان علیهما السلام، جناب عمّار یاسر رضوان الله علیه است؛ بدین مناسبت برخی روایات در عظمت شأن والای حضرتش و در کیفیت شهادت و رحلتش به قلم سیدالطائفتین علامه طهرانی رحمة الله علیه تقدیم می گردد

مقالۀ پیش روی حاصل یک دوره کارگاه تخصّصی برای مدیران تربیت بدنی سراسر کشور است که توسط استاد شاهرخ همدانی در شهر تبریز در سال 1432 قمری برگزار شده است که متن آن به مناسبت هفدهم شوّال المکرم روز پیروزی مسلمانان در جنگ خندق بدست امیر مومنان علی علیه السلام و  روز پهلوانی تقدیم می گردد

هشتم ماه صفر سالروز وفات حضرت سلمان فارسی رضوان الله علیه است؛ شخصیّتی که امیرمؤمنان علیه السّلام فرمودند: سلمان باب خداوند در زمین است ، هر کس او را بشناسد مؤمن و هر کس او را إنکار نماید کافر می باشد وحقّاً سلمان از ما أهل بیت است. حالات پایانی عمر و حکایت دفن وی شنیدنی است

در روایت است که سلمان بابی از ابواب الله است، نوشتار پیش روی توضیح مختصری است در حقیقت این بیان که تقدیم همه طالبان علوم و معارف الهی می گردد.

حضرت امام موسى کاظم علیه السّلام ایَّام امامتش را در میان دو زندان سپرى نمود: زندان خانه‏اش که بعید از تماس با مردم از خوف بنى عباس بود، و زندان بنى عباس که شدید الظُّلم و الظُّلمة بوده است.

کلام معصومین علیهم السلام همچون وجودشان دارای عصمت و نورانیت است که این حقیقت را در اثربخشی کلامشان می توان مشاهده کرد؛ در ادامه برخی از کلمات درربار امام کاظم علیه السلام با ترجمه تقدیم می گردد.

یکی از ناب ترین مواعظی که در اختیار شیعیان به عنوان چراغ راه در طول حیات به یادگار مانده، مواعظ امام مجتبی علیه السلام است که در لحظات پایانی عمر شریف خود به جناده ایراد فرمودند؛ متن کامل همراه با ترجمۀ مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه در ادامه می آید

هفتم ماه صفر بنابر روایات صحیحه و مشهور بین اعلام نجف روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام است. آن حضرت بواسطه زهرى که جُعْدَه- که دختر أشعث بن قیس‏ کِنْدى است- به دستور معاویه به حضرتش خورانید، به شهادت رسید. جعده دختر امّ فروه خواهر أبو بکر است و دختر عمّه عائشه است.

روزى امام حسن مجتبى علیه السلام در جمعى از اقشار مختلف مردم حضور داشت ، که یکى از افراد آن مجلس گفت :
یابن رسول اللّه ! شما که این قدر قدرت دارید و مى توانید با دعا معاویه را نابود کنید و زمین عراق و شام را جابه جا نمائید؛ و حتّى کارى کنید که زن تبدیل به مرد شود؛ و یا مرد، زن گردد، چرا این همه ظلم هاى معاویه را تحمّل کرده و سکوت مى نمایید؟ بقیه در ادامه

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

شهادت امام حسن علیه السلام طبق قول صحیحتر هفتم ماه صفر است که البته در این تاریخ ولادت امام کاظم علیه السلام هم واقع شده است ولی به دو جهت باید هفتم ماه صفر را به عزاداری برای امام حسن علیه السلام قرار داد:

عارف کامل مرحوم علاّمه طهرانی رحمة الله علیه فرمودند:

حفظ سلامتى بدن واجب است،... باید سلامتى خود را حفظ کرده و نسبت به تغذیه کوتاهى نکنید.

در روز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام بین علمای شیعه اختلافاتی وجود دارد که این تحقیق به بررسی این موضوع می پردازد

یکی از وظایفی که حکومت اسلام و در راس آن ولایت فقیه هنگام تشکیل حکومت اسلامی بر عهده دارد و باید آن را مدام رصد نماید مراقبت و مواظبت بر کیفیت زندگی افراد تحت حکومت و برخورداری آنان از تغذیه سالم و اسلامی و در مقابل پرهیز جامعه از اسراف و تبذیر و زندگی اشرافی و تغذیه ناسالم است؛ در این مقاله پربار به نظرات مرحوم علامه طهرانی رضوان الله علیه در اینباره پرداخته شده است

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه:

از آثار بارگاه و حرم ایشان پیداست که شخصیت با عظمتی در اینجا مدفون هستند و ایشان نسبتِ حضرت رقیه را به سید الشهدا علیه السلام به عنوان دختر، تایید می کردند و از جاهایی که در سفر به شام همراه با حضرت حاج سید هاشم حداد اعلی الله مقامه الشریف به زیارت می رفتند، مزار خانم رقیه سلام الله علیها بوده است.

عالم وارسته حضرت آیت الله شاه آبادی رحمة الله علیه می­فرمود: «سالک الی الله در صورتی می­تواند به جایی برسد که در ضمن سیر، اوّل مرتبه اتکاء به خانم حضرت صدیقه سلام الله علیها داشته باشد و این محبّت خانم حضرت صدیقه سلام الله علیها است که...

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

وقتی می خواهید چیزی بخرید، خوبش را بخرید (هم از جهت حلال و حرام و هم از جهت مرغوبیت) چرا که برای هر یک از خرید خوب و بد دو تا دعا وجود دارد! به کسی که کالای خوب می خرد (از ناحیه ملائکه) گفته می شود: هم در چیزی که خریدی هم در فروشنده آن برکت باد و به کسی که کالای نامرغوب می خرد گفته می شود در چیزی که خریدی و از کسی که خریدی برکت مباد.

فی الجید دعوتان، وفی الردئ دعوتان یقال لصاحب الجید: بارک الله فیک وفیمن باعک، ویقال لصاحب الردئ. لا بارک الله فیک ولا فیمن باعک (وسائل الشیعه ج 12 ص 332)

از جمله زنانى که در اسلام به قرائت و ختم و تفسیر قرآن مشهورند، حضرت نَفیسه خاتون نواده حضرت امام حسن مجتبى علیه السّلام است که سالهاى آخر عمرش را در مصر سپرى کرد و در آنجا به خاک رفت. و داراى مزارى بس عظیم و قبّه و بارگاهى مى ‏باشد. و در زمان حیاتش به کرامات و استجابت دعوات مشهور و معروف بوده است.

کلمات عرفاى بالله داراى رموز و اشارات و کنایاتى است که فهم آنها اختصاص به خود آنها و همطرازانشان دارد. علامه طهرانی رحمة الله علیه قائل بودند: عرفان حافظ مُخّ اسلام و تشیّع است و بر این مدّعی شعری را از حافظ درباره امام زمان علیه السلام آورده و تفسیر می کنند

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه: این اشعار حافظ در لزوم اطاعت از استاد روحانى است که چه خوب سروده است: ‏

کمال صدق و محبّت ببین نه نقص گناه      که هر که بى هنر افتد نظر به عیب کند

مفسّر عظیم الشأن قرآن حضرت علامه طباطبایی رضوان الله علیه: گفتار خواجه بر طبق حال است ای کاش کسی میتوانست غزلیات او را بر طبق حالات سلوکی تنظیم کند؛ چه کسی میتواند غزلیات حافظ را شرح کند؟ یا بعبارتی تنها کسی میتواند شعر حافظ را بفهمد که خود به درجات حافظ رسیده باشد. هیچگاه علامه طباطبایی کسی را در کمال شعر و عرفان هم ردیف حافظ نمیدانست.

بیستم مهر، روز بزرگداشت عارف و شاعر بی نظیر جناب حافظ شیرازی لسان الغیب است؛ فردی که هر اهل دلی با او و غزل های عارفانه اش اُنسی بی شمار دارد؛ در آنچه به دنبال می آید عشق و علاقۀ وافر مرحوم علّامه طهرانی رحمة الله علیه به جناب خواجه شیراز از نظر می گذرد.

از برجسته ترین شاعران نامی ایران و جهان جناب خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین شیرازی ملقب به حافظ است که وی را باید از برترین عرفای شیعه به شمار آورد تا جاییکه حضرت علامه طهرانی ره ایشان را شیخ العرفاء و سند الواصلین‏ می نامیدند؛ مقاله پیش روی به مناسبت روز بزرگداشت حضرت حافظ علیه الرحمة تقدیم می گردد.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

مقاله حاضر، نقدی بر اندیشه و بینش جناب فردوسی است که هر ساله در چنین ایامی برای وی بزرگداشت می گیرند فارغ از اینکه در مکتب اهل بیت بزرگداشت فقط و فقط اختصاص به معصومین علیهم السلام دارد چرا که مصداق اتم انسان کامل هستند و بزرگداشت آنان اعلان کمال و رشد و سعادت و نجات بشریت است اما انسانی که تمام وجودش پر است از نقص و عیب و کمی و کاستی اگر در مقام بزرگداشت و در نتیجه الگوبرداری قرار گیرد آنچه نصیب دیگران می شود ناقص و معیوب خواهد بود و قرآن این مساله را محکوم می کند

پس از ورود اهل بیت سیدالشهدا علیهم السلام به کوفه، و خوشحالی درباریان و ابن زیاد و گرفتن مراسمی به خاطره پیروزی، به طرف شام، محل استقرار یزید حرکت نمودند. وقتی سر حسین ـ علیه السّلام ـ و یارانش و اسراء در مقابل یزید حاضر شدند، 

حضرت سیّد الشّهداء علیه السّلام روز تاسوعا نزدیک غروب آفتاب اصحاب خود را جمع نمودند. و حضرت علىّ بن الحسین زین العابدین علیه السّلام مى‏ فرماید: من نزدیک رفتم تا ببینم به آنها چه مى ‏گوید؛ و من در آن وقت مریض بودم. پس شنیدم که پدرم به اصحاب خود چنین فرمود:

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: خدا آن دسته از مردمانی را که هنگام فروش کالا و یا خرید آن آسان می گیرند دوست دارد و همینطور دوست دارد کسانی را که هنگام قضاوت آسان میگیرند و یا وقتی قضاوت می شوند سختگیر نیستند.

قال رسول الله صلى الله علیه وآله: ان الله تبارک وتعالى یحب العبد یکون سهل البیع، سهل الشراء، سهل القضاء، سهل الاقتضاء (وسائل الشیعه ج 12 ص 332) 

از طبرى نقل است که أبو مِخْنَف از عَقَبه بن أبى العِیزاز روایت کرده است که حسین علیه السّلام اصحاب خود و اصحاب حرّ را در بى ضَه مخاطب قرار داده‏ و بدین خطبه مشغول شد:

مرحوم علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه در کتاب امام شناسی حکایت زیبایی را راجع به کتاب نورانی و وحیانی صحیفه سجادیه علیه السلام نقل می کنند که عین آن تقدیم می گردد

یکی از محورهای کلامی ائمه اطهار سلام الله علیهم منازعاتی است که یا دشمنان و یا با دوستان و اقرباء خود داشتند یکی از این منازعات منازعه امام سجاد علیه السلام با عمویشان جناب محمد بن حنفیه در باب امامت و ولایت است که ما آن را از کتاب امام شناسی نقل می کنیم

غلام حضرت سجاد علیه‏ السّلام موقع غذا رفت سینى غذا را از مطبخ براى میهمان ‏ها بیاورد، در راه دستش لرزید و

فضایل و کرامات اخلاقى، سیره نیکو و پسندیده، رفتار و منش بزرگوارانه امام سجاد آن چنان ظهور و نمود داشت که دوست و دشمن بر شایستگى و برترى او اعتراف داشت و از هر کس سراغ انسان نمونه و شایسته ‏اى را مى ‏گرفتى، امام‏ سجاد علیه السلام را معرفى مى ‏کرد.

اگر انسان به عنوان بهترین موجود در قالب احسن تقویم خلق شد، آنگاه استعدادهای درونی و قابلیت هایش به فعلیت تامه می رسد که از غار تنهایی خود پایین آمده و در جمعیت و اجتماع حضوری از روی تکلیف پیدا نموده و در این میان خود را بپروراند و پخته کند تا به مقام جامعیت برسد

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

(سالکان الی الله مخصوصا عالمان دینی باید) با تدبّر و تفکّر در صحیفه امام السّاجدین (علیه السلام) قبل از نزول در گور، به فکر خودشان بیفتند، و در فکر علاج و چاره ‏اى برآیند! و گرنه سوگند به خدا و مقام عزّت و جلال او که با این درس هاى متعارف و معمول حوزوى بدون بررسى و محاسبه نفس و طىّ طریق و منهاج اولیاى راستین که صحیفه سجّادیّه را نصب العین قرار داده و با آن روح خود را صیقل و جلا زده ‏اند، کار از پیش نمى‏ رود و نه خود و نه دیگران تمتّع و بهره ‏اى نخواهند یافت. (امام شناسی، ج 15 ص 48)

حرّ بن یزید با آن حضرت همراه بود؛ و در راه و حرکت جدا نمى ‏شد و مى ‏گفت: اى حسین! من با این گفتارم خدا را درباره خودت به یادت مى ‏آورم، که من گواهى مى ‏دهم که اگر جنگ کنى کشته خواهى شد!

شیخ طوسى: أبو جعفر محمّد بن حسن شیخ الطَّائفة الحقّة المُحِقَّة به نجف اشرف رهسپار شد. چون محل اقامت و توطّن شیخ همچون استادش: سیّد مرتضى در کَرْخ بغداد بود، و لیکن چون رئیس الرُّؤساء وزیر القائم بالله که مرد خبیث و زشت فطرتى بود یکى از رؤساى شیعه را که ابو عبد الله بن جُلَّاب بود کشت، و قصد داشت شیخ را نیز بکشد، 

مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه از استادشان نقل می کنند: حضرت آقا (مرحوم حاج شیخ محمد جواد انصاری همدانی)- روحى فداه- فرمودند: سلطان محمّد خدابنده زن خود را سه طلاقه نمود در یک مجلس؛ (مطابق مذاق عامه که مى‏ گویند حرمت مى‏ آورد و حلّیت او محتاج به محلّل است) بعداً پشیمان شد، خواست زن خود را بگیرد، به هر یک از علماى عامه مراجعه کرد، گفتند: مفرّى نیست از آنکه اوّل محلّل بگیرى! گفت: