گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی

جناب شیخ مفید (ره) در کتاب خویش پیام جامع، آموزنده وجالبی را از هشتمین امام معصوم حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام آورده است که آن بزرگوار آن پیام را به وسیله حضرت عبدالعظیم الحسنی علیه السلام به شیعیان ودوستداران اهل بیت علیهم السلام فرستاده اند.

مرحوم آیت الله بهجت رضوان الله علیه: اهل تهران اگر هفته ای یک مرتبه به زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی نروند، جفا کرده اند. (پایگاه تنظیم و نشر آثار آیت الله بهجت ره)

مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه نقل می کنند: پینه ‏دوزى بود سر کوچه حمّام وزیر که منزل ما در آنجا بود، و ما کفش هاى خود را براى پینه و وصله به او میدادیم. یک روز با حالت گریه به منزل آمد و این قضیّه را براى پدرم که عالم محلّه بود تعریف کرد، و من صغیر بودم و خوب به خاطر دارم.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

یکى (از رفقا و افراد خوب ما) مرحوم آیة الله شهید حاج سید عبد الحسین دستغیب‏ بود که چه شبها و روزها با هم داشتیم و چقدر پاک طینت و مجاهدى استوار بود. رحمة الله علیه رحمةً واسعة (وظیفه فرد مسلمان در احیاى حکومت اسلام، ص: 51)

مرحوم حاج سید محمد باقر موسوی شفتی اصفهانی قدس الله نفسه الزکیه از بزرگان و از شاگردان مرحوم سید بحر العلوم و محقق قمی است در حالات وی نوشته اند:

در ایام تحصیل خود در نجف و اصفهان بقدرى فقیر بود که گاهى هم از کثرت گرسنگى ضعف و غش مى کرد، و لکن فقر خود را کتمان مى کرد و به احدى نمى گفت. تا اینکه روزى در مدرسه اصفهان پول نماز وحشتى به طلاب تقسیم نمودند و از این راه وجه مختصرى به دست آقا سید محمد باقر رسید و چون مدتى بود که گوشت نخورده بود 

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

از جمله کسانی که در نقل تاریخ مورد اعتماد بزرگان بودند، مرحوم آقای حسین مکی بود؛ که باید ایشان را از بهترین سیاست نگاران و مورّخان معاصر به حساب آورد؛ استاد ما مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه به نوشتجات ایشان بیش از دیگران اعتماد می کردند و غالبا

مساله اختلاط پسران و دختران در دانشگاه از دیدگاه روانشناسی و اجتماعی از سابق به عنوان یک معظل مطرح بوده است که اگر از ابتدا با نگاهی منطقی و دلسوزانه و خالی از اهواء به آن نظر می شد به چنین بن بست شوم و خطرناکی تبدیل نمی شد. جامعیت مکتب تربیتی عارف کبیر مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه این مساله را به خوبی تحلیل کرده است که در مقاله حاضر به آن پرداخته می شود.

در اینکه آیا برای زنان حتی زنان مجتهده جایز است که به مجلس شورای اسلامی راه پیدا کنند و به عنوان نماینده در تقنین قانون نقش داشته و صاحب رای باشند یا جایز نیست امری است که اولا: به تعریفی جامع و دقیق از ماهیت مجلس شوری و جایگاه نمایندگان حاضر در آن، ثانیا: به جایگاه زنان و جواز تصدی ایشان در منصب قضاء و حکومت، باز می گردد. این مقاله در دو شماره به صورت تفصیل و تخصّصی به قلم حجة الاسلام استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به این مطلب پرداخته است

در اینکه آیا برای زنان حتی زنان مجتهده جایز است که به مجلس شورای اسلامی راه پیدا کنند و به عنوان نماینده در تقنین قانون نقش داشته و صاحب رای باشند یا جایز نیست امری است که اولا: به تعریفی جامع و دقیق از ماهیت مجلس شوری و جایگاه نمایندگان حاضر در آن، ثانیا: به جایگاه زنان و جواز تصدی ایشان در منصب قضاء و حکومت، باز می گردد. این مقاله در دو شماره به صورت تفصیل و تخصّصی به قلم حجة الاسلام استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به این مطلب پرداخته است

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای تنظیم و تدوین قانون اساسی کشور دست هایی در کار بود که نگذارند قانون اساسی به قانون اسلامی تبدیل شود وقتی مرحوم علامه این وضع تاسف بار را دیدند احساس تکلیف کرده نامه ای را به عنوان پیش نویس قانون اساسی بر اساس مبانی شرع نوشتند که اگر به طور جدی مورد توجه قرار می گرفت شاهد بسیاری از نابسامانی ها نبودیم حقیقتی که بسیاری از سیاسیون الآن بدان معترفند به مناسبت روز مجلس متن این نامه تقدیم می گردد.

حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها دارای شخصیتی رفیع و والا مقام می ‎باشد به طوری که ائمه طاهرین علیهم السّلام از این بانو، با جلالت و تکریم یاد کرده‎اند؛ مقاله پیش روی به احوال آن بانوی محترمه از زبان معصومین و اولیای الهی به قلم حجت الاسلام شاهرخ همدانی اختصاص دارد

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

خدای متعال فرمود: وَ الَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ و َلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ ﴿سوره حشر، آیه 10﴾

کسانی وارد بهشت می شوند که هیچ گونه کینه و کدورتی در دل از برادران ایمانی شان ندارند؛ پس دلی که در آن کینه نباشد، بهشت است! در واقع بهشت را می بریم، با دلی خالی از کینه می سازیم؛ این یعنی آنهایی هم که می خواهند دنیایشان بهشت باشد و بهشتی زندگی کنند، دلشان را پر کنند از صفا و محبّت؛

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

مواعظ و نصایح إمام صادق علیه السلام در موضوعات مختلفه و از جهات متعدّده بسیار مى ‏باشد ولیکن در اینجا به آنچه که اختصاص به ارزش و تحصیل علم و عمل بدان دارد بسنده کرده و آن را از کتاب گهربار امام شناسی از تالیفات مرحوم علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه تقدیم می کنیم

چرا اکثر علوم اسلامی در زمینه معارف و خصوصا فقه اهل بیت از ناحیه امام صادق علیه السلام صادر شده است؟ سوالی است که در این مقاله عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه آن را رمزگشایی کرده و بدان پاسخی مبسوط بیان می دارند

در این مقاله به مهمترین  اتفاقاتی که قبل از تولد و همچنین هنگام تولد پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله اتفاق افتاد بر اساس چند روایت نقل شده از حضرت امیر المومنین علی علیه السلام و امام صادق علیه السلام پرداخته می شود

امیرمومنان علیه السّلام فرمودند: نَفَسُ المَرْءِ خُطاهُ إلی أجَله (نهج‌ البلاغه، حکمت 74) 

هر نَفَسی که انسان می کشد، او را یک گام به سوی مرگ می کشاند.

مرحوم آیت الله بهجت اعلی الله مقامه الشریف از ناحیه پیامبر صلی الله علیه و آله نقل می کردند: هر کس عالمی را تا چهل روز زیارت نکند، مات قلبه (قسی قلبه)  قلبش می میرد (قساوت قلب پیدا می کند) معلوم می شود یک ملاقات با عالمی که صدق و اخلاص را پیشه خود نموده تا چهل روز اثر دارد؛ اصل روایت این است که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: یا علیُّ إذا أتَی عَلَی المُومِنِ أربَعینَ صَباحاً و لَم یَجلِسِ العُلَماءَ قَسَی قَلبُهُ وَ جَرَءَ عَلی الکَبائِرِ. (یا علی هر گاه چهل روز بر مومن بگذرد و با عالمی نشست و برخاست نکند و در مجلسش حاضر نشود قساوت قلب پیدا میکند و بر انجام گناهان کبیره جریّ میشود) سفینة البحار،ج2،ص554

جایگاه تبرّی از دشمنان خدا و اولیائش اگر بیشتر از تولّی نباشد کمتر نیست و تا کسی تبَرِّى را همپایه و هم میزان با تَولّى استوار نداند شیعه نخواهد بود. مقاله حاضر به قلم حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی به موضوع تبرّی از غاصبان خلافت اختصاص دارد که به مناسبت نهم ربیع الاولی ایام شادی اهل بیت علیهم السلام تقدیم می گردد.

بسیاری معنای لعن را خارج از مقام محبت و ولایت دانسته و برخی هم آن را نوعی دشنام و ناسزا پنداشته و دست آویزی برای هرزه گویی قلمداد می کنند. عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه در تشرف دوم خود به کربلای معلی و استفاده از محضر مرحوم حداد رحمة الله علیه جویای حقیقت معنای لعن شده که کلام عرشی حضرت حداد را به دنبال دارد

زمانی که خبر شهادت آن حضرت در شهر منتشر شد ناله مردم بلند شد و بازار و مغازه ها تعطیل شد. بزرگان شهر اعم از حکومتی و غیر حکومتی، قضاة، امراء و وکلاء و نویسندگان و سایر مردم در تشییع جنازه آن حضرت شرکت کردند و

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

الان شما که کنار قبر آن حضرت می روید، سامرّاء خانه خود آن حضرت بوده یعنی قبر حضرت امام علیّ النقی و امام عسگری و حضرت سید حسین برادر حضرت امام حسن عسگری که همآنجا مدفون است و حضرت حکیمه خاتون و حضرت نرجس خاتون و اینها همه را در خانۀ خودشان دفن کرده اند. و بعد آن خانه تبدیل به رواق و ضریح و صحن و... شد . خیلی قبر نورانی و فضای نورانی است که محسوس [است] فضای باز و مرتفعی است. اینها همه از آثار و جلوه های خود حضرت امام عسگری علیه السلام است. (کیمیای سعادت)

مسلماً اگر پس از دوران رسالت ختمى مرتبت، امامت امامان معصوم صلواة اللَّه علیهم اجمعین نبود، امروز سخن گفتن از اسلام ناب محمّدى معنا و مفهومى نداشت‏؛ در این مقاله نگاهی اجمالی به تاریخ زندگی امام یازدهم حسن بن علی علیهما السلام انداخته شده که بر اساس نوشته ای از جناب حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی در ده سال قبل تنظیم شده است.

سلام این حرف که مسجد امام حسن عسگری در جوار حرم حضرت معصومه به دستور امام زمان ساخته شده است صحت دارد؟ پاسخ از استاد حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عالیترین اعجاز اولیای الهی وجود خود و کلام گهربارشان است که حق را از باطل تمییز داده و راه صواب و منطق را مبرهن می نماید؛ امام حسن عسکری علیه السلام بیانات بسیار گرانبهایی در جواب یکی از دوستانشان دارند که از حضرت درخواست اعجاز نموده بود که مقاله حاضر به بیان آن اختصاص دارد

آیت الله حسن زاده آملی در درس خود می‌فرمود: « شبی کشاورزی از آمل میهمان من شد به او شام دادم و رختخواب پهن کردم او خوابید و من به مطالعه مشغول شدم ساعتی گذشت بیدار شد نگاهی به من انداخت و چیزی نگفت. باز مقداری خوابید و

کتاب در دل خود میراث ماندگار عالمان راستین را به همراه دارد که طالب علم با آن أنس گرفته و با او به صحبت می نشیند و از آن گنجینۀ مکتوب که میراث گذاشتگان است جواهر علوم و معارف و اخلاق را بدست آورده و صید می نماید. حضرت علّامه علامه طهرانی رضوان الله تعلی علیه به کتاب و مطالعۀ آن بسیار علاقمند بوده و هر فرصتی را برای مطالعه و کتابخوانی مُغتنم می شمردند و به آداب برخورد با کتاب بسیار مقید بودند. مقاله ذیل سیره ایشان در امر مطالعه و کتابداری است.

صدّیقۀ کبرى فاطمه زهرا سلام الله علیها، أخبار و روایات پدر بزرگوارش را تحت عنوان مجموعه و کتابی جمع آوری کرده بود، ابن مسعود می گوید: مردى نزد حضرت زهرا علیها السلام رفت و گفت: آیا از پدرت رسول خدا یادگارى دارى که به من عنایت نمائى؟

خدا فرمود: إِلَّا مَن تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُوْلَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَ کَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا ﴿سوره فرقان آیه 70﴾

بارها و بارها فرموده که توبه و بازگشت تمام زشتی ها را به نیکی تغییر میدهد! البته این نکته را نباید غفلت کرد که جای این تبدیل دنیاست. وقتی کود بد بو را به خاک دهید و تحت تربیت قرار گیرد همان تبدیل به یاس خوشبو می شود! اصلا خاصیت عالم مادّه و این عالم خاکی تبدیل و تربیت است! زشت می گیرد زیبا تحویل می دهد؛ آیا خاصیت خدا کمتر از خاکِ دنیای اوست؟

بی شک حالات اولیای الهی و علمای بالله برای دیگران الگویی است که آنها در سیر و سلوک و مشی و سبک زندگی شان مساعدت می کند؛ یکی از اثرگزارترین عرفای معاصر مرحوم قاضی رضوان الله تعالی علیه بودند که در این سطوری برخی حالاتشان از قلم مرحوم علامه طهرانی اعلی الله مقامه می گذرد.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

ششم ربیع الاول سالروز رحلت عارف بی بدیل حضرت آیت الله العظمی آقا حاج سید علی قاضی اعلی الله مقامه الشریف است، بدین سبب نامه فرزند ایشان به یکی از بزرگان که حاوی حالات پایانی حیات با برکت والد معظمشان هست را به نقل از مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه تقدیم می کنیم

با سلام؛ سوالی که از محضر استاد داشتم این است که در زندگی آیت الله قاضی رحمت الله علیه این طور می خوانیم که ایشان تا سن چهل سالگی درها بروی او بسته بوده. و ارتباطی با عالم غیب نداشته اند. آیا این مساله درست است که بعد از چهل سالگی برای ایشان فتح باب شده است. در صورتی که در زندگی بسیاری از بزرگان در  نوجوانی و جوانی ... پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

(حضرت علی اصغر علیه السلام) این طفل شیرخواره مذبوح با سُکَیْنه هر دو از یک مادر بودند مادرشان رَباب دختر امرؤالقیس مى‏ باشد؛ حضرت سیّد الشّهداء علیه السّلام حضرت سکینه و مادرش رباب را بسیار دوست داشتند. (امام شناسى، ج‏15، ص 311 و 316)

امیر مومنان علیه السّلام می فرمایند: با گروهی که بر مدار حقیقتند همراه باشید! زیرا دست خدا با جمع شوندگان بر حق و حقیقت است و از تنهایی و تکروی و خودمحوری حذر کنید، زیرا کسانى که از جماعت حق کناره گیری مى کنند طعمه شیطان می شوند همانطور که وقتی گوسفندی از گله اش جدا افتاد خوراک گرگ می گردد.!

وَ الْزَمُوا السَّوَادَ الاَعْظَم فَإِنَّ یَدَ اللهِ مَعَ الْجَمَاعَةِ، وَ إِیَّاکُمْ وَ الْفُرْقَةَ، فَإِنَّ الشَّاذَّ مِنَ النَّاسِ لِلشَّیْطَانِ، کَمَا أَنَّ الشَّاذَّةَ مِنَ الْغَنَمِ لِلذِّئْبِ. (نهج البلاغه)

خدا فرمود: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَ عَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ ﴿سوره انفال آیه 2﴾

خدال متعال در این آیه کریمه که درباره برخی از صفات مومنان است می فرماید: همواره در هر کاری بر خدا توکّل دارند؛ اما نه توکّل عامیانه بلکه توکّل عارفانه. 

نوشتن "اللـه" با تشدید صحیح نیست!. و از معدود عالمانی که این قاعده را در سال های اخیر رعایت میکردند، عارف کامل حضرت علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه بودند؛ جناب حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی در این یادداشت به تشریح و تبیین این موضوع پرداختند

اول ربیع الاول مصادف است با هجرت نبی اسلام صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه و همزمان است با واقعه بسیار مهم لیلة المبیت واقعه ای که خداوند به سبب آن به وجود امیر مومنان علیه السلام بر تمامی ملائکه فخر فروخت.

مبداء تاریخ مسلمانان هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه است اول اینکه چرا هجرت مبدأ تاریخ شد؟ دوم با اینکه اول هجرت ربیع الاول است چرا مبدأ تاریخ را اول محرم قرار داده اند؟ در یادداشت حاضر به هر دو سوال پاسخ داده شده است

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رضوان الله تعالی علیه می فرمودند: از حضرت آقاى طباطبائى (اعلی الله مقامه) شنیدم که فرمودند: حضرت رسول صلّى الله علیه و آله و سلّم مرکز مودّت بودند و حالشان چنان بود که اگر کسى آیه قرآن را در خدمتشان تلاوت مى ‏کرد حضرت ذیل آیه‏ را قرائت مى ‏نمودند، از شدّت علاقه ‏اى که به کلام خدا داشتند. یک نفر از مجرمین که مهدورالدّم بود و حکم قتلش را حضرت صادر کرده بودند به حضرت أمیرالمؤمنین متوسّل شد و عرض کرد:

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم:

مَن أحَبَّ أن یَلقَى اللَّهَ ضاحِکاً مُستَبشِراً فَلیَتَوَلَّ عَلِیَّ ابنَ مُوسَى الرِّضا؛
کسى که دوست دارد خندان و با روى گشاده خداوند را دیدار کند، 

باید از محبّت و ولایت على بن موسى الرضّا علیه السلام بهره‏ مند باشد. 

(بحار الأنوار، ج 36 ، ص 296)

عارف کامل حضرت علّامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: زیارت امام رضا علیه السلام اصل و اساس شریعت است و همه احکام و تکالیف به ولایت ایشان بر مى گردد و حرم امام رضا علیه السلام بعنوان مأمن و ملجأ و پناهگاه و کهف همه شیعیان دنیا مطرح است وهمه باید به اینجا بیایند و بار خود را در اینجا فرود آورند و دین خود را بدینجا عرضه بدارند و از اینجا سیراب شوند و به اوطان خود باز گردند.

همه انسان ها در بهتر بودن خود نیاز به آیین و برنامه و از مهمتر الگو دارند و حق ایشان است که الگوی آنان معصوم و عاری از هر خطائی باشد که این عالیترین احترام به شعور و حقوق انسانی است؛ از این روی الگویی را که خدا معرفی می نماید معصوم است، در این یادداشت برخی از الگوهای رفتاری امام رضا علیه السلام بیان شده است

صلوات خاصۀ امام علی بن موسی الرضا علیه السلام