گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

مرحوم آیت الله بهجت رضوان الله علیه: اهل تهران اگر هفته ای یک مرتبه به زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی نروند، جفا کرده اند. (پایگاه تنظیم و نشر آثار آیت الله بهجت ره)

عارف کامل و عالم ربّانی حضرت علِامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اگر انسان به کسی گمان بد بَرَد در مرحله‌ ای قفل شده است و دیگر رشد و تعالی نمی‌ تواند داشته باشد، گویا همانجا از انسانیت بیرون رفته است.

عارف کامل مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه می فرمودند:  آقاى حدّاد می ‏گفتند: یک ‏مرتبه مرحوم آقاى قاضى به کربلا مشرّف شدند و تشریف آوردند به منزل ما، و یک دستمال ابریشمى از جیبشان درآوردند، و دستمال را بوسیدند و گفتند: «سیّد هاشم، میدانى این دستمال را چه کسى به من داده؟» گفتم: چه کسى داده؟ گفتند: «سیّد مرتضى‏ کشمیرى‏ به من داده!»

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در حوزه ‏هاى علمیه و آنجاهایى که روحانى تربیت مى‏کنند باید شهریه ‏ها را به طلبه ‏ها خیلى آبرومند بدهند؛ نه اینکه طلبه خودش برود ماهى صدتومان، پنجاه تومان، دنبال این، دنبال آن. باید بیایند به او بدهند، به اندازه کافى به او بدهند، با کمال احترام بدهند، که روح طلبه از اوّل با رشادت بار بیاید، از اوّل عفیف بار بیاید، بزرگ بار بیاید؛ روح تکدّى از اوّل در آنها خمیره نشود. و در حوزه ‏هاى علمیه‏هاى ما نقص بسیار زیاد است، این هم یکى از نواقص است. إن‏شاءالله خداوند همه جهات نقص ما را تبدیل به ترمیم و صحّت کند!

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

یکی از بزرگانی که مرحوم علّامه طهرانی رضوان الله علیه در حرم مطهّر امام هشتم علیه السلام گاهی بر سر مزارشان رفته و فاتحه می خواندند و حقیر خود شاهد بر آن بودم جناب شیخ بهاء الدّین عامِلی رحمة الله علیه معروف به "شیخ بهائی" بود که از وی به "عالِم جامع کمالات" یاد می کردند. (12 شوّال المعظّم سالروز رحلت آن عالم ربّانی است)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: 

در روز هشتم ماه شوّال سنه یک هزار و سیصد و چهل و پنج هجرى قمرى، تمام بِقاع متبرّکه و مشاهد مشرّفه ائمّه بقیع حضرت إمام حسن مُجتبى، و حضرت إمام زین العابدین، و حضرت إمام محمّد باقر، و حضرت إمام جعفر صادق علیهم السّلام را با بقیه بِقاع از قبور تمامى أصحاب و تابعین و أرحام و أزواج رسول الله،و صلحاء و أبرارى که از حَدِّ إحصاء بیرون است؛ همگى را خراب و با خاک یکسان کردند. دور تا دور بقیع 

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

مرحوم آیة الله حاج شیخ أبو الحسن شعرانى‏ تَغمَّده اللهُ فى بِحار رضوانِه و بحبُوحاتِ نعیمِه، حکیم محقّق و فقیه مدقّق هم‏عصر... وجودش لطفى بود از ناحیه حضرت حقّ سبحان، و فقدانش ضایعه ‏اى عظیم بر اسلام و تشیّع و عالم بشریّت و انسانیّت (بود) (الله شناسى، ج‏3، ص: 102) و در جای دیگری می فرمایند: 

می فرمودند: گرچه مسلّماً از نوابغ دهر و از فلاسفه عالی مقام بوده و در خطابه و عربیّت ممتاز بوده، و سعى وافرى در تشکیل حکومت واحده و مرکزى براى مسلمین داشته است؛ ولى...

عارف کامل مرحوم علمه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در قسمتى از نامه مرحوم سیّد عبدالحسین‏ لارى*‏، در جواب سؤال از ساخته ‏هاى دست خارجیان و واردات لباس و غذا آمده است: «علاوه بر نهى صریح: «وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ‏» (قسمتی از آیه 2 سوره مبارکه إنعام) امروز آنچه پول از بلاد اسلامیّه به بلاد خارجه مى‏ رود، اعانت به اعداء دین و استعداد کفار است براى ریختن خون اسلام و مسلمین؛ 

مقام معظّم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای حفظه الله در پاسخ یکی از ملاقات کنندگان از بیت مرحوم علامه طهرانی قدّس سرّه که به ایشان گفته بود: متاسفانه بعضی از آقایان، مرحوم علّامه طهرانی را ضّد انقلاب می دانند و اگر حمایت های شما نبود، کار بر ما سخت می شد، به شدّت متغیّر شدند و فرموده بودند: غلط کردند و با مکثی می گویند: چطور می شود من به آقای طهرانی ارادت داشته باشم و ایشان ضدّ انقلاب باشد؟! چه غلط ها! (رهبر معظّم انقلاب در جلسه غیر عمومی با بیت مرحوم علامه طهرانی در مشهد مقدس، تاریخ 9 فروردین 1397 به نقل از کانال تلگرامی عرفان و سیاست و کانال عرفان و حکمت)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه وقتی آیت الله خامنه ای مدظله العالی به رهبری رسیدند، فرمودند: امشب سر راحت بر بالش می گذارم. ایشان در کتاب وظیفه فرد مسلمان که به بازگویی خاطرات سیاسی خود می پردازند نظرشان را نسبت به رهبری ایشان اینگونه بیان می دارند: اطاعت از ایشان هم در امور اجتماعى و سیاسى که لازمه رهبرى است واجب مى ‏باشد؛ و ایشان هم بحمد الله فردى است... (بقیه در ادامه مطلب...)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

عید گرفتن نه به معناى ساز و دهل زدن است، و نه به معناى شیرینى خوردن و رنگارنگ پوشیدن، و تفریح و تفرج بهیمانه کردن، بلکه به معناى یک درجه از تزکیه و تطهیر بالاتر، و یک صیقل بهتر به نفس دادن تا آماده برکات و نزول موآئد آسمانى گردد...

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

جدّه پدرى ما، یعنى مادر پدر این حقیر، خواهر علّامه خبیر مرحوم آیة الله آقاى میرزا محمّد طهرانى صاحب کتاب «مستدرک البحار» بوده است. و مادر او که مادر علّامه آقا میرزا محمّد طهرانى و جدّه بزرگ ماست از نواده ‏هاى عالم متضلّع میر محمّد صالح حسینى خاتون آبادى داماد علّامه ملّا محمّد باقر مجلسىّ‏ (صاحب کتاب ارزشمند بحارالانوار) بوده است که دختر او را که بنام فاطمه بیگم بوده است 

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: استعمال مخدرات مطلقا حرام است ودر پاسخ کسانی که می‌گفتند: بزرگان در گذشته می‌کشیده‌اند! می‌فرمود: ضررش مانند الان برایشان معلوم نبوده است و گرنه نمی‌کشیدند

عارف کامل مرحوم حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

آنچه ما در اخبار و روایات داریم: قیام و اقدام یهودیان، چون مخالف حقّ و مخالف عدالت هستند، و به علّت آنکه مردمى ستمگر و تجاوز پیشه میباشند، پا نخواهد گرفت. و خیال اسرائیل صغیر و سپس اسرائیل کبیر را با خود، با شمشیر امام ما: امام زمان عجّل الله تعالى فرجه الشّریف به گور خواهند برد، و اگر...

موحّد کم نظیر مرحوم حاج سیّد هاشم حداد رضوان الله علیه:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: اینکه در آیۀ شریفه آمده که: لیلة القدر خیرٌ من ألف شهرٍ، یک واقعیّت است بدون هیچ مبالغه و اغراقی، عمل در این شب انسان را به مقدار هزار ماه جلو برده و عقبات را از سر راه سالک برمی دارد. شب قدر از منّت های الهی بر امّت حضرت خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله و سلم است که در آن با عمل کم، سیری سریع و رشدی عالی داشته باشند و در یک شب بتوانند راهی را که امم دیگر در مدتی زیاد طیّ می نمودند طیّ نمایند.

عارف کامل علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: محمّد بن إبراهیم صدر الدّین شیرازى مشهور به ملّا صدرا و صدر المتألّهین، بزرگترین فیلسوف عارف متشرّع، عالم ‏ترین حکماى اسلام و با فضیلت ‏ترین آنهاست. هر کس پس از او آمده است او را امام در حکمت اخذ نموده و از او پیروى کرده است. وفاتش در سنه 1050 بوده است. الله شناسى، ج‏3، ص: 190(تعلیقه) علامه طهرانی در کتاب الله شناسى، ج ‏3، ص: 284 از جناب ملا صدرا را به (یگانه منجى دین و علم و حقیقت را از گرداب مهلک ضلالت هاى وارده در شریعت‏) تعبیر می فرمایند. *اول خرداد روز بزرگداشت جناب صدر المتألّهین است

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: در یکى از روزهاى توقّف جناب آقاى حاج سیّد هاشم حدّاد قَدّس اللهُ نفسَه (در قم)، در معیّتشان براى أداءِ نماز در مسجد معروف جَمْکَران یک ساعت به غروب مانده رفته و در همان محلّ مخصوص از مسجد، ایشان نماز تحیّت مسجد و نماز توسّل به حضرت صاحب الامر عجَّل الله تعالى فرجَه را طبق روایت حاجى نورى در «نجم ثاقب» و «هدیّة الزّائرین» محدّث قمّى بجاى آوردند، و پس از اداءِ نماز مغرب و عشاء به قم بازگشتند. (روح مجرد، ص: 291)

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

حضرت مهدى از طرف پدر از نسل حسین بن على سیّد الشهداء علیهما السلام و از طرف مادر از نسل امام حسن مجتبى علیه السلام است، چون حضرت سجّاد علیه السلام 

عارف کام مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: کسی که در مشهد به طوس برای زیارت قبر فردوسی برود، زیارتش از حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام باطل می گردد.

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

در سابق علمائى بودند بسیار عالى‏ مثل شیخ مفید... که وقتى انسان تاریخ آنها را نگاه مى ‏کند، مى ‏بیند یک پارچه علم و کمال و درایت و در عین حال قدس و تقوى هم به روح آنها نشسته و دنیا براى آنها یک پشه ارزش نداشته، واقعاً ارزش نداشته ها! و اینها چراغ بودند و جماعت را به سوى همان مقامى که رسول الله و ائمّه پیش‏دار آن بودند، حرکت مى ‏دادند و خود و هر کسى که در طیف شعاع و مغناطیس آنها قرار مى‏ گرفت آنها هم هدایت مى ‏شدند و به مقام کمال مى‏ رفتند. (کیمیای سعادت، سخنرانی درباره حوزه نجف)

حجّة الاسلام حاج شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

در یکی از جلسات عصر جمعه ای که محضر حضرت علامه طهرانی اعلی الله مقامه بودیم در مورد این مطلب صحبت می فرمودند که تمام نعمت ها و استعدادهایی که خدای متعال در اختیار انسان قرار می دهد برای این است که آنها را در مسیر سیر و سلوک الهی و کمال نفس و متحقّق شدن به مراتب توحید و معرفت خدا بکار گیرد که به مناسبت سخن از جناب بوعلی سینا به میان آمد

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه:

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

من هر وقت بخدمتشان (استادم علامه طباطبایی) مى ‏رسیدم، بدون استثناء براى بوسیدن دست ایشان خم مى‏ شدم، و ایشان دست خود را لاى عبا پنهان مى ‏کردند؛ و چنان حال حیاء و خجلت در ایشان پیدا مى ‏شد که مرا منفعل مى ‏نمود. یک روز عرض کردم:

حضرت آیت الله حسن زاده آملی حفظه الله : هرکس فعل و عمل او، گفتار و کردار او، قلم و درس و بحث و سیرت او، آیت و نشانه او و نمودار دارائی اوست. شاگرد "مثال" استادش است. شاگرد بیانگر حالات و اخلاق و آداب استادش است. شاگرد از استادش رنگ می گیرد. به قول خواجه عبدالله انصاری: «الهی دود از آتش چنان نشان ندهد و خاک از باد، که ظاهر از باطن و شاگرد از استاد». در قرآن مجید اثر هر کس به شاکله و آیت تعبیر شده است و اثر هر کس شاکله او یعنی هم شکل و شبیه و مانند اوست و آیت اوست یعنی رسم و نشانه اوست. (برگرفته شده از سخنرانی حضرت علّامه حسن زاده آملی أیّده الله)

عارف کامل و عالم ربانی حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند استاد ما (علامه طباطبایی) نسبت به استاد خود مرحوم قاضى علاقه و شیفتگى فراوانى داشت، و حقّاً در مقابل او خود را کوچک می ‏دید؛ و در چهره مرحوم قاضى یک دنیا عظمت و ابَّهت و اسرار و توحید و ملکات و مقامات می ‏جست. من یک روز به ایشان عطر تعارف کردم، ایشان عطر را بدست گرفته، و تأمّلى کردند و گفتند: 

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه:

از آثار بارگاه و حرم ایشان پیداست که شخصیت با عظمتی در اینجا مدفون هستند و ایشان نسبتِ حضرت رقیه را به سید الشهدا علیه السلام به عنوان دختر، تایید می کردند و از جاهایی که در سفر به شام همراه با حضرت حاج سید هاشم حداد اعلی الله مقامه الشریف به زیارت می رفتند، مزار خانم رقیه سلام الله علیها بوده است.

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: (مرحوم حاج سید هاشم حداد رضوان الله علیه در سفر به شهر اصفهان) صبحها پس از اداى نماز صبح در اوّل طلوع فجر صادق در منزل، براى زیارت اهل قبور به قبرستان تخت فولاد مى ‏آمدند، و تمام مدّت بین الطّلوعین را در آنجا بودند؛ و چون قبرستان بسیار وسیع بود، هر روز فقط به ناحیه ‏اى از نواحى آن مى‏ پرداختند. یک روز در اطراف قبر مرحوم میر فندرسکى، و یک‏ روز قبر مرحوم حاج آقا محمّد بیدآبادى، و یک روز قبر مرحوم آخوند کاشى*‏ و مرحوم جهانگیرخان (روح مجرد، متن، ص: 294)

*بیستم شعبان المعظم سالروز رحلت عارف واصل مرحوم آخوند ملا محمد کاشی رحمة الله علیه است.

حجّة الاسلام حاجّ شیخ محمّد شاهرخ همدانی:

یکی از کتاب هایی که سیّدنا الاستاد حضرت علّامه طهرانی اعلی الله مقامه در بدو ورود ما به حوزه بدان سفارش فرمودند و تاکید بر تعلّم و مباحثه و مطالعه آن داشتند، "گلستان سعدی" بود که به باور بسیاری از اهل فنّ، تاثیرگذارترین کتابِ نثر در ادبیات فارسی‌ بشمار می رود. 

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند: 

على اکبر (علیه السلام) امید دل حضرت امام حسین علیه السلام بود. هم شاخه از یک درخت، و هم پیوند از یک ساق بود، طرز تفکّر و مرام و مقصدش عین آن حضرت بود. کَأنَّهُ هُوَ، بَلْ إنَّهُ هُوَ در اینجا مصداق دارد لهذا در قیامت مقامى پیدا مى‏کند که شهدا و صدّیقین هم ندارند. (امام شناسى، جلد ‏15، صفحه 334)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

تمام خوبان عالم را جمع کنید یک تار موی حضرت علی اکبر هم نمی شوند. می دانید حضرت علی اکبر که هستند؟ حضرت علی اکبر در مقام عصمت قرار دارند و خطاب به آن حضرت عرض می کنیم: جعلک من اهل البیت الذین اذهب الله عنهم الرجس و طهرکم تطهیرا. (نور مجرد ج 2 ص 456)

عارف کامل حضرت علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

(سالکان الی الله مخصوصا عالمان دینی باید) با تدبّر و تفکّر در صحیفه امام السّاجدین (علیه السلام) قبل از نزول در گور، به فکر خودشان بیفتند، و در فکر علاج و چاره ‏اى برآیند! و گرنه سوگند به خدا و مقام عزّت و جلال او که با این درس هاى متعارف و معمول حوزوى بدون بررسى و محاسبه نفس و طىّ طریق و منهاج اولیاى راستین که صحیفه سجّادیّه را نصب العین قرار داده و با آن روح خود را صیقل و جلا زده ‏اند، کار از پیش نمى‏ رود و نه خود و نه دیگران تمتّع و بهره ‏اى نخواهند یافت. (امام شناسی، ج 15 ص 48)

عارف کامل مرحوم علامه طهرانی رحمة الله علیه می فرمودند:

یکی از پرمحتواترین و رساترین اشعار توحیدی که در رثای حضرت اباعبد الله الحسین علیه السلام سروده شده شعر معروف (حسین است و بس) سروده حضرت علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی اعلی الله مقامه الشریف است، حجت الاسلام شاهرخ همدانی خاطرات و نکات ارزنده ای را ذیل این شعر یادداشت کردند که از نظر می گذرد.

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه، مناجات معروفى است و اولیای خدا بخاطر این مناجات شعبانیه است که با ماه شعبان انس دارند و اصلا به جهت همین مناجات، منتظر و مشتاق این ماه هستند. (المراقبات)

عارف کامل مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی اعلی الله مقامه:

مناجات شعبانیه، شامل مطالب اساسى در مورد چگونگى معامله بندگان با خداى بزرگ بوده و آداب خواستن، دعا و طلب آمرزش از او را، آنگونه که شایسته است، بیان مى‏کند. و استدلال‏هاى جالب توجهى جهت امیدوار شدن به درگاه خدا که با مناجات با او مناسب است، در بردارد. و به روشنى، ملاقات، نزدیکى و دیدن خدا را معنى مى‏کند و به این ترتیب شُبهه‏هاى سالک، شک هاى مُنکر و وحشت اهل شک را برطرف مى‏کند. و نیز اشاره‏اى به شناخت نفس و این که شناخت آن باعث شناخت پروردگار است دارد.  (المراقبات)