گوهر معرفت
عرفان و اخلاق کاربردی

لمعات الحسین علیه السلام
از آنجائى که دوران امامت حضرت امام حسن مجتبى و حضرت سیّد الشّهداء علیهما السّلام از سخت‏ترین و تاریکترین دوره‏ها از نقطه نظر فشار و غلبه حکومت جائره بنى امیّه بوده است، که اختناق و تدلیس و تلبیس و جهل و ریا و کذب و خدعه بحدّ اعلاى خود رسیده بود، ... از این دو امام همام با آنکه علاوه بر طول مدّت حیاتشان، تنها مدّت امامت و ولایت هر یک از آنها در حدود ده سال بطول انجامید و طبعاً باید هزاران روایت و حدیث و خطبه و موعظه در تفسیر قرآن و غیر آن در دست باشد؛ بیش از یکى دو حدیث در فقه و چند حدیث در تفسیر نرسیده است، و خُطَب و مواعظ و کلمات آنان نیز در نهایت اختصار و ایجاز و قلّت است.
با آنکه از بازرگانان حدیث چون أبو هُرَیره و غیر او هزاران حدیث مجعول و کاذب که مضمون آن حکایت از تطابق با سیاست وقت مى‏کند، کتب و دفاتر و تاریخ را پُرکرده است.
معلوم است با وجود آن تاریکى و ابهام و فشار، یا اصولًا کمتر به آن بزرگواران مراجعه مى‏نموده و از دریاى‏ موّاج علوم آنان بهره گیرى مى‏شده است؛ و یا روایات مرویّه از آنها به علّت دِهشت و وحشت و اضطراب راویان، دچار محو و زوال قرار گرفته و طبعاً به طبقات بَعد منتقل نگردیده است.
از حضرت سیّد الشّهداء علیه السّلام اندکى از خُطَب و مواعظ رسیده، که معلّم درس آزادگى و فرزانگى و ایمان و ایقان است؛ و معلومست که از مصدر ولایت ترشّح گردیده است؛ که: وَ إنَّا لَامَرَآءُ الْکَلَامِ، وَ فِینَا تَنَشَّبَتْ عُرُوقُهُ، وَ عَلَیْنَا تَهَدَّلَتْ غُصُونُهُ.
( و بدرستیکه ما آفرینندگان و خلّاقان و امیران گفتار هستیم؛ عروق و ریشه‏هاى سخن گفتن، در ما پنجه افکنده و ثابت شده و رشد کرده، و شاخه هایش نیز در خانه ما آویزان و سرازیر شده است.)
بنابراین، آنان داراى اصل و فرع کلام، که نماینده اصول و فروع از معانى و حقائق است مى‏باشند.
و چه خوب بود فرمایشات آن حضرت که حاوى‏ یک دنیا عزّت و شرف و سربلندى و استقلال و ایمان و ایقان و صبر و ثبات و فتوّت و جوانمردى است، در روى تابلوها و پرده‏هائى با ترجمه شیرین و شیواى آن نوشته مى‏شد و مانند اشعار محتشم در مجالس عزادارى و تکایا نصب مى‏گردید، تا واردین و شرکت کنندگان در مجلس، در عین استفاده سمعى از خطبا و گویندگان راستین؛ استفاده بصرى نیز نموده، و عین آن کلمات را حفظ و سرمشق زندگى و عمل خود قرار مى‏دادند.